کد مطلب:102454 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:270
مبادا هرگز كسی از شما بگوید: «خدایا از فتنه به تو پناه می برم»! زیرا هیچ كس نیست مگر اینكه فتنه ای او را در بر گرفته است، لیكن هر كس خواست پناهگاهی جوید باید از عوامل گمراه كننده ی فتنه ها به خدا پناه برد. این رهنمود امام در تفسیر همان آیه ی 28 سوره ی انفال است، زیرا به دنبال مطلب بالا می گوید: «فان الله سبحانه یقول: «و اعلموا انما اموالكم و اولادكم فتنه» [صفحه 284] و معنی ذلك انه یختبرهم بالاموال و الاولاد لیتبین الساخط لرزقه و الراضی بقسمه و ان كان سبحانه اعلم بهم من انفسهم و لكن لتظهر الافعال التی بها یستحق الثواب و العقاب، لان بعضهم یحب الذكور و یكره الاناث و بعضهم یحب تثمیر المال و یكره انثلام الحال.[2]. زیرا خدای سبحان می گوید: «بدانید كه بیگمان داراییها و فرزندان شما فتنه است» و این سخن خدا بدان معنی است كه خدا آنان را با داراییها و فرزندان می آزماید تا ناخوشنود به روزیش از خوشنود به قسمتش روشن و جدا گردد، اگر چه خدای سبحان از خودشان بدانان داناتر است، لیكن این آزمایش بدان جهت انجام می گیرد تا بدان وسیله كارهایی كه انجام دهنده اش با آنها سزاوار پاداش نیك است و آنها كه شایان كیفر [صفحه 285] بد است، برای خودشان آشكار گردد، زیرا برخی از مردم فرزندانی را كه پسر هستند دوست دارند و از فرزند دختر بدشان می آید و برخی بسیار شدن دارایی را دوست دارند و از شكستگی حال و كاستی مال بدشان می آید. بنابراین، زندگی اجتماعی برای افراد، آزمایشگاهی است وسیع، آگاهی انسان هر چه ژرفتر و گسترده تر و آمادگی او هر چه بیشتر باشد و برخوردش با زندگی این جهانی واقع بینانه تر، از این آزمایش، خالصتر و با روسفیدی بیشتر بیرون می آید و به هدف می رسد. دارایی و فرزند وسیله ی اعمال قدرت و نمودار وابستگی انسان بدین جهان می باشد و گرنه همه ی پدیده ها و بندهای وابستگی وسیله ی آزمایش هستند. اگر انسان این جهان را وسیله بداند و منزلی در میان راه، نه هدف و سر منزل پایانی و در صورتی كه سرچشمه ی همه ی نعمتها را پروردگار بشناسد، نه توانهای نارسا و محدود خودش و نیز آگاه باشد كه از این نعمتهایی كه در اختیار او است چگونه بهره برداری كند كه شایسته ی شدن او در این مسیر دراز و پر پیچ و خم باشد، همان دارایی و فرزند نیز او را توشه ی راهی سودمند می گردد و در بهتر بیرون آمدن از آزمایشگاه اجتماعی یاری می شود و روسفید و تكامل یافته به مقصد نهایی پا می گذارد و گرنه همه ی نعمتها و امكانات و بهره های فردی و اجتماعی، از دارایی و فرزند گرفته تا اعمال فردی و خصلتهای نفسانی و بهره های معنوی و دانش و هوش و موقعیتهای اجتماعی و حتی مسوولیتهای دینی و عبادت، به عوامل گمراه كننده و زمینه های لغزنده تبدیل می گردند. به خدا پناه می بریم از گمراهی و لغزش! ابن ابی الحدید فتنه را چنین تعریف می كند: «فتنه لفظی است مشترك (میان چند معنی)، گاه به معنای مصیبت ریشه كن سازنده و بلایی می آید كه دچار انسان می شود و دارایی و [صفحه 286] عقل او را از بین می برد، قرآن می گوید: «ان الذین فتنوا المومنین و المومنات» (بروج/ 10) یعنی كسانیكه زنان و مردان مومن را در مكه شكنجه كردند برای اینكه از اسلام باز گردند و گاه به معنی آزمایش و امتحان می آید، می گویند: فتنت الذهب یعنی زر را در آتش گذاشتم ببینم خوبی آن چگونه است و دینار مفتون یعنی سكه ی زر آزمایش شده و گاه به معنی سوزانیدن به كار می رود. خدای متعال در قرآن می فرماید: «یوم هم علی النار یفتنون» (الذاریات/ 13): روزی كه آنان بر روی آتش سوخته می شوند و ورق مفتون یعنی نقره ی سوخته و گاه بر گمراهی اطلاق می شود، می گویند: رجل فاتن و مفتن، یعنی گمراه از حق، خدای متعال گوید: «ما انتم علیه بفاتنین، الا من هو صال الجحیم» (الصافات/ 162 -3) یعنی شما بر آن گمراه كننده نیستید، مگر كسی كه چشنده ی آتش دوزخ باشد و كلمه ی فتنه در اصل به معنی آزمایش است و دیگر معانی به اعتبار وابسته بودن به آن معنی هستند. بنابراین، گفتن: به خدا پناه می برم از مصیبت ریشه كن كننده و سوخته شدن و عذاب و شكنجه و گمراهی، درست است، ولی از امتحان درست نیست، زیرا خدا مصلحت مردم را بهتر می داند. (شرح، ج 18، ص 248)
«لا یقولن احدكم: «اللهم انی اعوذبك من الفتنه»! لانه لیس احد الا و هو مشتمل علی فتنه، ولكن من استعاذ فلیستعذ من مضلات الفتن.»[1].
صفحه 284، 285، 286.